Κωστής Παλαμάς - Τετράστιχα (ποιήματα) - δημοσίευση 1933 περ. "Νέα Ζωή" - ποιητική συλλογή "Οι Νύχτες του Φήμιου" (1935)

 

Κωστής Παλαμάς

Τετράστιχα (ποιήματα)

ποιήματα

(από την ανέκδοτη συλλογή «Οι νύχτες του Φήμιου»)

δημοσίευση 1933 περ. « Νέα Ζωή »

 

 

 

 

 

 

 

                           ΤΕΤΡΑΣΤΙΧΑ

 

Κυριακή, Παιδάκι, του δασκάλου πάψη
Γλύκα του σπιτιού. Ζωούλα στ’ ακρογιάλι.
Τώρα την προσμένω τη μεγάλη
Κυριακή, για πάντα, λέω να μ’ αναπάψη.

 

Και δεν τολμώ με τ ’ όνομα σου να σε ξανακράξω
Κι απ’ όλα εσύ παράμερη και απλή κι’ απ’ όλα επάνω,
Με κάλεσες κι’ αμαρτωλός ήρθα σ’ εσέ ν’ αράξω.
Η εικόνα σου ή το χέρι σου χαρά όταν πεθάνω.

 

΄Ισως την ίδια αυτή στιγμή που ανόρεχτος βογγάω
Γεννιούνται και τα καρτερά το μητρικό το γάλα
Πλάστρες ψυχές, που η μοίρα τους τα ωραία και τα μεγάλα.
Κόσμε, γιαυτό σε χαίρομαι και σε δοξολογάω.

 

 

Φιλοσοφία Σοφία μη σε ταράζει
στου έρωτα το πλάϊ, τραγουδιστή.
Κάποιος ανθός την ώρα αυτή μεσ’ στο ποτήρι σου ευωδιάζει
Κι’ οι Διόνυσοι χωρούν εντός σου και οι Χριστοί.

 

 

Και πολυθόρυβοι θνητοί στη ζωή και μεσ’ στο μνήμα
Πάντα βοεροί, σαν τρικυμιάς που σπάει στο βράχο κύμα
Κι’ άνθρωποι υπάρχουν και περνούν κ’ είναι σιωπές. Καμία
μέσα τους κι’ έξω τους φωνή, νόημα χειρονομία.

 

 

                                                            ΚΩΣΤΗΣ ΠΑΛΑΜΑΣ

( από την ανέκδοτη συλλογή « Οι νύχτες του Φήμιου » )

 

 

 

 

[ τα τετράστιχα ποιήματα

του Κωστή Παλαμά,

προερχόμενα από την ανέκδοτη ποιητική του συλλογή

« Οι νύχτες του Φήμιου »

δημοσιεύθηκαν στο περ.
« Νέα Ζωή »

Αθήνα,

Χρονιά Α’, αριθμός φύλλου 1, 15 Απριλίου 1933, σ. 3 ]

 

 

                               ( το πρωτότυπο σε πολυτονικό )

 

 

 

 

 

1935: Κωστής Παλαμάς, «Οι Νύχτες του Φήμιου (1931-1932)», Ι.Δ. Κολλάρος, Εστία, Εν Αθήναις, (σ. 142), (ποιητική συλλογή - η τελευταία)

 

   Η τελευταία ποιητική συλλογή του Κωστή Παλαμά «Οι Νύχτες του Φήμιου» αποτελείται αποκλειστικά από τετράστιχα – 264 τετράστιχα ποιήματα.

 

 - αποσπάσματα από τη βιβλιοκριτική του Ρήγα Γκόλφη:

{  Κωστή Παλαμά: «Οι νύχτες του Φήμιου», Ιω. Κολλάρος και Σία, σελ. 142, Αθήνα, 1935.

    Η έκδοση του νέου εικοστού κατά σειρά, ποιητικού βιβλίου του Κωστή Παλαμά.

    Ο ποιητής που άγγιξαν τα δάχτυλά τou όλη τη σκάλα της Λύρας,  ονειρεύεται ακόμα μιά υπέρτατη συμφωνία.

   Η πρωτογνώριστη φωνή τωv «Τραγουδιών της πατρίδας μου» που τη δυναμώνει η συγχρονισμένη αρχαιολατρεία του «Ύμνου της Αθηνάς» και η λυρική ανάταση των  «Ματιών της ψυχής μου», υψώνεται στις πολύχρωμες ζωγραφιές των «Ιάμβων και Αναπαίστων» και ξεσπά σ’ ένα λυγμό στον παρηγορητικό και φιλοσοφημένο «Τάφο».

    Η έμπνευση γίνεται πλουσιώτερη με τους «Χαιρετισμούς της Ηλιογέννητης», και με την «Ασάλευτη Ζωή» πατεί στερεά τις κορυφές του Παρνασσού.

    Η συνθετική τέχνη του παίρνει όλο το πλάτος της και αποχτά όλο το εκφραστικό της βάθος με το «Δωδεκάλογο του Γύφτου» και τη «Φλογέρα του Βασιλιά», ζηλευτά για την αναβίωση στις μέρες μας της χαμένης επικής μούσας.

     Με την «Πολιτεία και Μοναξιά» ξαναγυρίζει ο ποιητής στη λυρική χάρη, και με τους «Καημούς της Λιμνοθάλασσας» ζωντανεύει τα πρωτόγνωρά του αισθήματα, εκεί που με τους «Βωμούς» η σοφή του σκέψη ιερουργεί μέσα στο λυρικό της ναό.

   Μια θερμή ποιητική νότα δυναμώνει τα «Παράκαιρα», ένα μεθύσι εκφραστικής αξιοσύνης χαρακτηρίζει τα «Δεκατετράστιχα» και τους «Πεντασύλλαβους με τα Παθητικά Κρυφομιλήματα», ένας αέρας αναγεννητικός πνέει μέσ’ από τους «Σκληρούς και Δειλούς Στίχους», η συμπυκνωμένη ποιητική ιδέα και μορφή φανερώνεται θαυμαστά στους «Κύκλους των Τετράστιχων», το λυρικό πάθος στα «Περάσματα και Χαιρετισμούς» και η παλαμική τέχνη υποτάζει στην «Ξανατονισμένη Μουσική», φέρνοντας στη γλώσσα μας, τους στίχους των ξένων ποιητών όσους ονειρεύεται αθάνατους.

    Έτσι φτάνουμε στις «Νύχτες του Φήμιου», σύντομες σκέψες και λυρικές εικόνες, που κάθε μιά τους είναι κλεισμένη σ' ένα μόνο τετράστιχο.

   Ο νεώτερος Φήμιος, σαν τον παλιό αοιδό της Ιθάκης, τον έμπιστο του Οδυσσέα και φύλακα της αρετής της Πηνελόπης, περνά κι’  αυτός τις νύχτες του ξαγρυπνώντας απάνου στη λύρα. Οι μνηστήρες εδώ που τον ακούνε και τον θαυμάζουν είν’ εκείνοι που ξέρουνε να εχτιμήσουν την αχάλαστη ομορφιά και χάρη της φαντασίας Πηνελόπης και της ορφικής κιθάρας πoυ ξαναζεί τους έρωτες θεών και ανθρώπων, με τη λαχτάρα της θείας προσδοκίας, της προσδοκίας της Τέχνης.

      Mε τα τετράστιχα τούτα ο Παλαμάς σημαδεύει στιγμές του ατομικού και του πνευματικού του βίου, που τις ξαναθυμάται τώρα και τις ξεχωρίζει, τις ξεκαθαρίζει από την τόση απόσταση και τις τοποθετεί. Ύστερα βγάνει το απόσταγμά του και μας το προσφέρει σαν πιοτό μεθυστικό μέσα στο γιαλί. Έτσι πολλές φορές η τετράστιχη στροφή του αρχίζει με το πάθος και τελειώνει στο απόφθεγμα.

   Ο κριτικός του παρισινού «Χρόνου» κ. Αντρέ Τερίβ σχολιάζοντας τις προάλλες (23 του Φλεβάρη 1935) τη γαλλική έκδοση της «Φλογέρας του Βασιλιά» και σημειώνοντας πώς αν όλα τα έργα του Παλαμά κρατιούνται στην ίδια γραμμή, πρέπει να τιμούμε τ’ όνομά του σαν ένα από τα μεγαλύτερα του αιώνα μας, παρατηρεί τα χαρακτηριστικά τούτα μέσα στο ποίημα, που είναι, μπορεί να πούμε, και χαρακτηριστικά του τελευταίου αυτού τόμου των τετράστιχων του ποιητή: «Το ποίημα τούτο δεν έχει μέσα του τίποτα το κοινό και το πληχτικό, η φαντασία μοιάζει με τη λογική, η ευφυΐα με το πάθος και ο πατριωτισμός έχει τον τόνο μιας ανθρωπιστικής αγνότητας». 

                                                                        Ρήγας Γκόλφης. }

 

/ - πηγή: φιλολογική εφημερίδα «Νεοελληνικά Γράμματα», Αθήναι, Έτος Α’, αριθ. 6, Κυριακή 19 Μαϊου 1935, στήλη: Η κριτική του βιβλίου, συντάκτης: Ρήγας Γκόλφης, (σ. 3).  

 

 

 

 

 

 

 

 

                 poeta greco Ignoto                                               

         " ΑΓΝΩΣΤΟΣ ΠΟΙΗΤΗΣ "