Ιωάννης Γρυπάρης - "Ο Πραματευτής" - ποίημα - 1919 - ποιητική συλλογή "Σκαραβαίοι και Τερρακότες" - περ. "Σφαίρα" (Αθήναι)

 

Ιωάννης Γρυπάρης

« Ο Πραματευτής »

ποίημα, 1919

ποιητική συλλογή « Σκαραβαίοι και Τερρακότες »

δημοσίευση (1919) περ. « Σφαίρα »   

 

 

 

 

 

 

 

Ήρθε  απ’ την Πόλη νειός πραματευτής

με διαλεχτή πραμάτεια,

μ’ ασημικά και χρυσικά

και με γλυκά και μαύρα μάτια.

 

Κι’ οι νηές ποθοπλαντάζουν του χωριού

στης πόρτες και στα παραθύρια

κι’ οι παντρεμένες ξενυχτάν

για τα σμιχτά γραφτά του φρύδια.

 

Τρίζωστη ζώνη ολόχρυση φορεί

σε δαχτυλίδι μέση

και πειά η ωραία η χήρα δέ βαστά ^.  

« Πραματευτή πολύ μ’ αρέσει η ζώνη που φορείς

κι’ ότι κι’ αν πης σου δίνω κι’ άλλα τόσα.»

« Δεν την πουλώ με ουδέ φλουριά

μ’ ούδ’ όσα κι’ άλλα τόσα γρόσα ^.
έτσι ωραία – ωραία – πώς να σε πω ;

ρόδο ή κρίνο ;

ένα μου κόστισε φιλί

κι’ όπου εύρω δυό τη δίνω».  

« Σύρε ταχιά στην ώρια τη σπηλιά,

πραματευτή με τα ώρια μάτια

κι’ εκεί σου φέρνω την τιμή,

και παίρνω την πραμάτεια».

 

Κινάει ταχιά ο νειός πραματευτής

Και στου μεσημεριού τη στάλα

φτάνει στην ώρια τη σπηλιά

σε μούλα χρυσοκάπουλη καβάλλα.

Δένει τη μούλα στην ξυνομηλιά,

που ισκιώνει ομπρός το σπήλιο,

στα μάτια του, που τον πλανούν,

βάζει το χέρι του αντήλιο

και τρώει και τρώει τη στράτα του χωριού.

Δέ φαίνεται κι’ πουδέ γροικιέται ^.

και μπαίνει μέσα στη σπηλιά κι’ αποκοιμιέται.

Κι’ εκεί στην ώρια μέσα τη σπηλιά,  

που αποσταμένος γέρνει,

ύπνος της φέρνει, ύπνος της παίρνει

νεράϊδες περδικόστηθες, στητές

και μαρμαροτραχήλες,

ανήσκιωτα κορμιά, αδειανά διανέματα

κι’ ανατριχίλες.  

Στης κουμπωτές πλεξούδες τους

φορούν νεραϊδογνέματα και πολυτρίχια

κι’ έχουνε κρίνους δάχτυλα

κι’ έχουν ροδόφυλλα για νύχια.

Και μιά η Ξωτέρω η παγανή,

παγάνα του θανάτου,

χτυπάει το νιό πραματεφτή

και παίρνει τα συλλοϊκά του.

 

Και τώρα μές την πόλη ο νειός πραματευής

κλαίει και λέει πάλιν εκείνο

« ένα μου κόστισε φιλί

κι’ όπου εύρω δυό τη δίνω

τη ζώνη τη χρυσή – ώ ! ένα φιλί –

Όπου έπλεξε η κακή η αρραβωνιαστικιά μου,

με πλάνεψε μιά ξωτικιά στην ξενητειά

και πήρε τα συλλοϊκά μου.»

 

                                       

 

                                                      Ιωάννης Γρυπάρης

[ το ποίημα

του Ιωάννη Γρυπάρη

« Ο Πραματευτής »

δημοσιεύθηκε στο περ.

« Σφαίρα »

[ Εβδομαδιαία Επιθεώρησις της Ελλάδος ]

στη στήλη: Λογοτεχνική Σελίς, (Παληά Τραγούδια)

  ( διευθυντής: Αντώνιος Μ. Συρίγος)

Αθήναι,

Έτος Α΄, τεύχος 5, Σάββατον 2 Φεβρουαρίου 1919, σ. 4 ]

 

[ η παράθεση του ποιήματος στο συγκεκριμένο περιοδικό

παρουσιάζει συγκεκριμένες διαφορές με αναρτήσεις του ποιήματος.

Ας προσεχθεί ιδιαίτερα στο τέλος όπου η αρραβωνιστιακιά αναγράφεται ως «κακή» (ενώ στις άλλες εκδοχές υπάρχει η γραφή: καλή).

 Επίσης στον τέταρτο στίχο πριν το τέλος η δημοσίευση δεν γράφει «ζώνη» αλλά: «ζωή». Δηλαδή αναγράφεται:

« τη ζωή τη χρυσή – ώ ! ένα φιλί – ».

  Είναι άγνωστο αν οι διαφορές οφείλονται σε τυπογραφικά λάθη ή σε διαφοροποιημένη γραφή του ποιήματος από τον ίδιο τον Ιωάννη Γρυπάρη.

  Το ποίημα συμπεριλαμβάνεται στην ποιητική του συλλογή
«Σκαραβαίοι και Τερρακότες» (1918 (;) - 1919). >

 

 

                 ( το πρωτότυπο σε πολυτονικό ) 

 

 

[ το ποίημα έχει αναρτηθεί από πληθώρα ιστολογίων ενασχολουμένων με την ποίηση.

 

 Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η ανάρτηση στο ιστολόγιο Περιθώριο με τίτλο «Ο Πραματευτής», όπου παραθέτει το κυπριακό δημοτικό τραγούδι «Πραματευτής» ή «Τραούιν του θέρους» (ανάρτηση: 11 Αυγούστου 2017) και εκθέτει και τα δύο τραγούδια, το δημώδες κυπριακό και το ποίημα του Ιωάννη Γρυπάρη.

     https://perithorio.com/2017/08/11/

 

 

Επίσης βλέπε το συμφωνικό ποίημα για φωνή και ορχήστρα (σύνθεση: Μανώλης Καλομοίρης, στίχοι: Ιωάννης Γρυπάρης) «Ο Πραματευτής» (1920).

 

Επίσης βλέπε Εθνική Λυρική Σκηνή

« Ο πραματευτής», μουσική Πέτρος Πετρίδης, λιμπρέττο Ιωάννης Γρυπάρης, θέατρο Ολύμπια, 6 Μαϊου 1944.

Σκηνοθέτης Ρενάτο Μόρντο,

Σκηνικά-κοστούμια Φαίδων Μολφέσης

Χορογραφία Άγγελος Γριμάνης

Δνση χορωδίας Έλλη Νικολαϊδη

  https://virtualmuseum.nationalopera.gr/el/eikoniki-ekthesi/erga/o-pramateytis-17224

 

 

Επίσης βλέπε το άρθρο:

  Γιώργος Γ. Αλισανδράτος, «Ο «Πραματευτής» του Γρυπάρη», (σ. 195-213) στο συλλογικό τόμο: «Μνημοσύνης Θρέμματα», Σχολή Μωραϊτη, Στιγμή, Αθήνα, 1993.

 

 

Επίσης για τη θεματική του «πραματευτή»

και σε πόσα δημώδη άσματα εμπεριέχεται

δες, μεταξύ άλλων, το άρθρο του Στάθη Δημητρακού, «Πραματευτής» στο ιστολόγιο

   https://triglianoi.gr/index.php?topic=533.0

 

 

 

 

 

 

                 poeta greco Ignoto                                               

         " ΑΓΝΩΣΤΟΣ ΠΟΙΗΤΗΣ "