Τάσος Λειβαδίτης - "Καντάτα" - αποσπάσματα από τα μέρη του "Ποιητή" - Σκηνικό Ποίημα - 1960

 

Τάσος Λειβαδίτης

« Καντάτα »

 ( ΚΑΝΤΑΤΑ για δύο δισεκατομμύρια φωνές )

Ποιητική Σύνθεση (Σκηνικό Ποίημα), 1960  

ποιητικά αποσπάσματα

( τα μέρη του ποιητή )

 

 

 

 

 

 

( απόσπασμα 1ον)

 

 

ΠΟΙΗΤΗΣ (1):

 

 

Ώ αρετή της συγγνώμης, αρετής της υπομονής, αρετής της

      αυταπάρνησης,

μά πάνω απ’ όλα, υπέρτατη αρετή, σαν τους απλούς ανθρώπους,

να δέχεσαι υπάκουα, κατανυχτικά το πέρασμα του χρόνου,

κατανοώντας αόριστα το βαθύ μηστήριο της αιώνιας κίνησης

      και αλλαγής,

και σχεδόν συγκατανεύοντας – σα νά’σαι λίγο κι εσύ

      ο δημιουργός του.

 

 

Κι ά, ποιά άλλη, αλήθεια, πιο απροσμέτρητη λεηλασία

     υπάρχει της απρόσιτης αιωνιότητας,

απ’ το τραγούδι.

 

 

 

                ( Κοιτάζει στο βάθος την πολιτεία. )  

 

 

Τίποτα. Κανείς. Το βράδι έπεσε αθόρυβα κι ανέκκλητα

σαν τη σκιά του αιώνιου χωρισμού πάνω από έναν μεγάλον

      έρωτα.

 

Ανάβουν τα φώτα, οι απίθανες ρεκλάμες στους κινηματογράφους,

οι βιτρίνες με τους απαγορευμένους παραδείσους,

μεταξωτά, μισόγυμνα φορέματα με πόδια και κεφάλι

παριστάνοντας απεγνωσμένα τις γυναίκες, λαχεία, νοσταλγίες,

τα μπαρ με τα ξένα ονόματα, κι οι τράπεζες που κλείνουν,

τα σκοτεινά χρηματοκιβώτια σα μεγάλα υδρωπικά φέρετρα

κι οι υπάλληλοι που πηγαινοέρχονται πάνω  στις άσπρες και

      μαύρες πλάκες, σαν τα θλιβερά πιόνια

σ’ ένα πελώριο φανταστικό σκάκι – αόρατα χέρια

παίζουν ένα παιχνίδι τρομερό.

 

« Είναι αργά, αύριο » λέει ο θυρωρός της πολυκατοικίας,

η γυναίκα κρατάει αγκαλιασμένο ένα παληό, ξεθωριασμένο

      εικόνισμα μιάς αγίας,

« μα είναι θαυματουργό », κλαίει εκείνη σ’ έναν κόσμο που

      κανείς δεν πιστεύει

κι ο θυρωρός κλείνει τη βαρειά τζαμωτή πόρτα

κατάμουτρα στις δυο άγιες θλιμμένες γυναίκες. Και πέφτει

      το βράδι.

 

Τυχαίες συναντήσεις, χειρονομίες ανεπαίσθητες, βλέμματα

      αφηρημένα

δίχως πρόθεση – μικρές αόριστες λεπτομέρειες ορθώνοντας

      σιγά - σιγά

ένα βαρύ πεπρωμένο. « Αύριο », λες,

και μέσα σ’ αυτήν τη μικρή αναβολή παραμονεύει ολόκληρο

      το πελώριο ποτέ.

 

Ασήμαντες λέξεις ειπωμένες αδιάφορα

που σε συντρίβουν για πάντα.

 

 

 

 

 

 

 

( απόσπασμα 2ον)

 

ΠΟΙΗΤΗΣ (8)

 

Και μέσα στα κλειστά, σφραγισμένα σπίτια άνθρωποι που

      κάποτε αγαπήθηκαν παράφορα

και τώρα στο ίδιο κρεββάτι κρυώνει ν’ αγγίξει ο ένας τον

      άλλον,

μά ο φόβος της μοναξιάς, κι ο οίχτος, κι ο χρόνος που πέρασε,

      κι ολόκληρη

η κατεστραμένη ζωή τους – κι αυτή η δυστυχισμένη ανάγκη

      κάπου ν’ αφοσιωθείς,

ακόμα κι εκεί που σε διώχνουν,

τους έδεσαν για πάντα μαζί. Και κάθε που ξυπνάνε τη

νύχτα,

      συλλογίζονται γι’ αυτό το ξένο πρόσωπο που κοιμάται

     δίπλα τους :  « αν τουλάχιστον

πέθαινε ».

 

 

Κι άνθρωποι που σηκώνονται αθόρυβα μέσα στο σκοτάδι

και πλησιάζουν τον καθρέφτη και ψαχουλεύουν το κρύο

      γυαλί

μήπως αγγίξουν το πρόσωπό τους. Μά τα χέρια τους είναι

      τυφλά,

σακατεμένα απ’ το βάρος όλων αυτών

που δεν έδωσαν. Ώσπου ανάβοντας ξαφνικά ένα σπίρτο

βλέπουν με τρόμο μέσα στον καθρέφτη

έναν άνθρωπο άγνωστο – έ, ποιός είναι ; Πίσω απ’ τη δυσπιστία

      ή τον εγωϊσμό

χάσαν για πάντα τον εαυτό τους.

 

Άνθρωποι τρελλοί από απελπισία, άνθρωποι νεκροί από

      καθημερινότητα,

άνθρωποι μικρόψυχοι μέσα στις αρετές τους, κι άλλοι

      εξαγνισμένοι απ’ τις πελώριες αμαρτίες τους.

Άνθρωποι που δίνονται ολάκεροι σ’ ένα μεγάλο, απελπισμένο

      πάθος,

μέχρι που χάνονται. Κι άλλοι που αντιστέκονται και νικούν,

και συνεχίζουν την ασήμαντη, ξεθωριασμένη ζωή τους.

Τίποτ’ άλλο

παρά άνθρωποι.

 

Τα διανυχτερεύοντα φαρμακεία με τις χρωματιστές γιάλες

σαν τ’ άρρωστα τοπία του φεγγαριού. Κι οι εκκλησιές, σαν

      τυφλά απομεινάρια ενός γκρεμισμένου Παραδείσου

που σωριάστηκε πάνω στη γη. Μονάχα το βήμα του νυχτο-

      φύλακα ακούγεται κάθε τόσο,

μά κανείς δέ βλέπει την τρεμούλα των χεριών του

καθώς νοιώθει αόριστα μες στο σκοτάδι, πως δε φυλάει

παρά τα ερείπια ενός κόσμου μακρυνού

που χάθηκε. Κι οι αρχαιολόγοι σκάβοντας μια μέρα θα

      τρομάξουν

μπροστά στον τόσο ανθρώπινο πόνο.

 

    

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

( απόσπασμα 3ον )

 

 

ΠΟΙΗΤΗΣ (10)

 

 

Γιατί αλήθεια, φίλοι μου, πέστε μου, τί άλλο είναι λοιπόν

      η παντοδυναμία

απ’ την απέραντη τούτη δίψα. Νάσαι τόσο πρόσκαιρος, και

      να κάνεις όνειρα

τόσο αιώνια !

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

[ από το Σκηνικό Ποίημα

του Τάσου Λειβαδίτη,

 « Καντάτα », (Καντάτα για δύο δισεκατομμύρια φωνές)

Άκμων, Αθήνα, 1960

εδώ σπαράγματα από μέρη του «Ποιητή».

απόσπασμα 1ον: Από την πρώτη εμφάνιση του ποιητή (έναρξη της Ποιητικής Σύνθεσης)

απόσπασμα 2ον: από την όγδοη εμφάνιση του ποιητή

απόσπασμα 3ον: από την ολιγόλογη δέκατη και κατακλείδα εμφάνιση του ποιητή στην Ποιητική Σύνθεση. ]

 

 

 το πρωτότυπο σε πολυτονικό.

 Εδώ δεν τηρήθηκαν αυστηρώς οι δρασκελισμοί των στίχων όπως επακριβώς στο πρωτότυπο.

 Δεν υπάρχουν αριθμήσεις (του τύπου 1,2,3,4…) στο πρωτότυπο κείμενο.

 

 

  

 

 

 

 

 

 Η ΔΟΜΗ του σκηνικού Ποιήματος «Καντάτα» :

 ( τα πρόσωπα και οι συνομαδώσεις προσώπων με τη σειρά

που λαμβάνουν το λόγο στο σκηνικό ποίημα. )

 

Ο Ποιητής (1)

Ο άνθρωπος με το κασκέτο (1)   [ στ. 1-15 ]

Ο Ποιητής (2)

Αυτός με την Παλόμα

Ο Ποιητής (3)

Ο άνθρωπος με το κασκέτο (2)   [ στ. 16-29 ]

Ο Ποιητής (4)

Άντρες – α’ ημιχόριο

Άντρες – β’ ημιχόριο

Άντρες – α’ ημιχόριο

Άντρες – β’ ημιχόριο

Γυναίκες – α΄ημιχόριο

Γυναίκες – β’ ημιχόριο

Γυναίκες – α’ ημιχόριο

Γυναίκες – β’ ημιχόριο

Άντρες – α’ ημιχόριο

Άντρες – β’ ημιχόριο

Γυναίκες – α’ ημιχόριο

Γυναίκες – β’ ημιχόριο

Γυναίκες – α’ ημιχόριο

Ο άνθρωπος με το κασκέτο (3)  [στ. 30-47]

Εκείνος ο «σοφός»

Ο άλλος με τα πυρετικά μάτια

Αυτός που βγήκε απ’ το καπηλειό

Ο Ποιητής (4)

Άντρες – α’ ημιχόριο

Άντρες – β’ ημιχόριο

Άντρες – α’ ημιχόριο

Άντρες – β’ ημιχόριο

Γυναίκες – α’ ημιχόριο

Γυναίκες – β’ ημιχόριο

Γυναίκες – α’ ημιχόριο

Γυναίκες – β’ ημιχόριο

Άντρες – α’ ημιχόριο

Άντρες – β’ ημιχόριο

Άντρες – α’ ημιχόριο

Άντρες – β’ ημιχόριο

Γυναίκες – α’ ημιχόριο

Γυναίκες – β’ ημιχόριο

Γυναίκες – α’ ημιχόριο

Γυναίκες – β’ ημιχόριο

Ο άνθρωπος με το κασκέτο (4) [ στ. 48-64  ]

Ο πιο τρομερός απ’ όλους

Ο Ποιητής (5)

Ο γέρος

Γυναίκες

Άντρες

Ο Ποιητής (6)

Ο άνθρωπος με το κασκέτο (5)  [ στ. 65-70 ]

Ο Ποιητής (7)

και πάλι αυτός με την Παλόμα

Ο άνθρωπος με το κασκέτο (6)  [ στ. 71-81 ]

Χορός

Ο Ποιητής (8)

Άντρες

Γυναίκες

Ο αγνωστικιστής

Άντρες

Γυναίκες

Ο Ποιητής (9)  

Ο άνθρωπος με το κασκέτο (7)  [ στ. 82-93 ]

Γυναίκες – α’ ημιχόριο

Γυναίκες – β’ ημιχόριο

Χορός

Άντρες

Γυναίκες

Άντρες

Εκείνος με τη μνήμη

Ένας που μας έμοιαζε

Χορός

Ο άνθρωπος με το κασκέτο (8)  [ στ. 94-106 ]

Άντρες

Γυναίκες

Χορός

Ο Ποιητής (10)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

poeta greco Ignoto

“ΑΓΝΩΣΤΟΣ ΠΟΙΗΤΗΣ”

poetagreco.blogspot.com

[ ανάρτηση 2 Ιουλίου 2022 :

Τάσος Λειβαδίτης, «Καντάτα»

(Καντάτα για δύο δισεκατομμύρια φωνές)

Σκηνικό Ποίημα

(ποιητικά αποσπάσματα από τα μέρη του «Ποιητή» )  ]